BỤI MỊN - THỦ PHẠM GÂY MỤN VIÊM TRÊN DA

1. Bụi mịn là gì?

Bụi là tập hợp các hạt vật chất vô cơ và hữu cơ tồn tại ở trạng thái rắn hoặc lỏng, lơ lửng trong không khí. Các hạt bụi này, bao gồm nhiều hợp chất khác nhau, được gọi chung là Particulate Matter (viết tắt: PM). Trong đó, bụi mịn là những hạt bụi siêu nhỏ, cụ thể như:

• PM10: Gồm các hạt bụi rắn hoặc lỏng có kích thước đường kính từ 2.5 - 10 µm.

• PM2.5: Gồm các hạt bụi có đường kính nhỏ hơn hoặc bằng 2.5 µm, tức chỉ bằng khoảng 1/30 sợi tóc (sợi tóc thường có kích thước từ 50 - 70 µm).

Do kích thước vô cùng nhỏ, bụi PM2.5 không thể quan sát bằng mắt thường. Chúng tồn tại trong không khí và khi đạt nồng độ cao, có thể làm bầu trời trở nên mờ đục, nhợt nhạt. Bụi mịn sinh ra từ khí thải của các phương tiện giao thông như ô tô, xe máy; các hoạt động công nghiệp, xây dựng, và sinh hoạt hàng ngày như đốt rác, đốt than, hút thuốc,…

2. Ảnh hưởng của bụi mịn đối với làn da

Tại các đô thị lớn, nồng độ bụi mịn thường ở mức cao, đặc biệt vào những ngày thời tiết lạnh, không khí khô khiến bụi không thể phân tán, gây hại cho sức khỏe. Các chuyên gia cảnh báo rằng, bụi mịn có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến hệ hô hấp, gây viêm phế quản, các bệnh tim mạch, thậm chí làm tăng nguy cơ ung thư.

Đáng chú ý, bụi mịn còn là một trong những tác nhân chính gây tổn hại làn da. Chúng có thể xâm nhập vào lỗ chân lông, làm da trở nên xỉn màu, thiếu sức sống và phá hủy các sợi collagen quan trọng giúp da duy trì độ đàn hồi.

3. Cơ chế hình thành mụn viêm trên da

Sự hình thành mụn viêm trên da chịu tác động từ ba yếu tố chính:

• Sự gia tăng sản xuất bã nhờn, gây bít tắc lỗ chân lông.

• Quá trình sừng hóa của tuyến lông và lỗ chân lông, khiến bụi bẩn và tế bào chết tích tụ, không được loại bỏ kịp thời.

• Vi khuẩn Propionibacterium acnes (P.acnes) sinh sôi trong bã nhờn, gây viêm nhiễm và kích thích sự hình thành mụn.

Với kích thước siêu nhỏ, bụi PM2.5 dễ dàng len lỏi vào các khe hở trên da, tích tụ sâu trong nang lông trong thời gian dài. Không chỉ có vậy, chúng còn mang theo vi khuẩn, kim loại nặng và hóa chất độc hại từ môi trường. Sự tích tụ này làm bít tắc lỗ chân lông, tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn phát triển, từ đó thúc đẩy quá trình hình thành mụn.

Bụi mịn còn khiến tuyến bã nhờn hoạt động mạnh hơn nhưng không thể đào thải ra ngoài, dẫn đến sự xuất hiện của nhân mụn. Hơn nữa, vi khuẩn P.acnes cùng với các loại vi khuẩn từ môi trường bên ngoài sẽ kích thích viêm nhiễm, gây ra các dạng mụn như mụn đầu đen, mụn viêm, mụn mủ.

Khi bụi mịn xâm nhập vào da, hệ miễn dịch sẽ phản ứng bằng cách giải phóng cytokine và bạch cầu để tiêu diệt vi khuẩn. Điều này dẫn đến tình trạng sưng đỏ, viêm nhiễm và hình thành mủ trên bề mặt da. Bên cạnh đó, các kim loại và độc tố trong bụi mịn còn kích thích phản ứng viêm, khiến da dễ bị ngứa, kích ứng và mẩn đỏ. Nếu tiếp xúc với bụi mịn trong thời gian dài, làn da có thể bị tổn thương nặng, dễ để lại thâm, sẹo và trở nên sần sùi.

Không chỉ là nguyên nhân gây mụn, bụi mịn PM2.5 còn thúc đẩy quá trình lão hóa sớm. Các gốc tự do có trong bụi kích thích phản ứng oxy hóa, làm suy giảm và phá vỡ cấu trúc collagen, elastin – hai thành phần quan trọng giúp duy trì độ đàn hồi và săn chắc của da. Đồng thời, bụi mịn cũng làm tổn thương lớp màng lipid tự nhiên, khiến da trở nên khô ráp, nhạy cảm và mất nước. Chính vì những tác động này, những người sống ở khu vực đô thị với mức độ ô nhiễm cao thường gặp nhiều vấn đề về da như mụn, nám, tàn nhang hơn so với những người sống ở vùng nông thôn, nơi có không khí trong lành hơn.

4. Bảo vệ da khỏi bụi mịn

• Sử dụng khẩu trang chuyên dụng: Nhiều người cho rằng có thể bảo vệ sức khỏe và làn da khỏi bụi mịn thông qua việc đeo khẩu trang hằng ngày cũng như các bước làm sạch da thông thường. Tuy nhiên thực tế không phải vậy, chỉ có các loại khẩu trang chuyên dụng mới có khả năng lọc bụi mịn. Bụi mịn vẫn có trong không gian sống, len lỏi và bám trên da vào lúc sinh hoạt tại nhà, văn phòng làm việc,…
• Tăng cường che chắn, bảo vệ da:  Bên cạnh sử dụng khẩu trang, mũ che chắn thì đừng quên sử dụng kem chống nắng mỗi ngày nhé! Không chỉ bảo vệ làn da khỏi tác hại tia UV, kem chống nắng cũng tạo màng chắn ngăn bụi mịn thâm nhập vào làn da. Hãy ưu tiên sử dụng kem chống nắng chứa thành phần Zinc Oxide - Khoáng chất chống nắng hoạt động bằng cách tạo màng phủ bảo vệ trên bề mặt da. Hoạt chất chất này vừa giúp bảo vệ da khỏi tia UV, vừa ngăn bụi mịn, gốc tự do tiếp xúc với da của chúng ta.
• Làm sạch da đúng cách bằng các sản phẩm chuyên dụng: Các bước tẩy trang, rửa mặt có thể làm sạch và cuốn trôi các loại bụi bẩn, vi khuẩn thông thường nhưng bụi mịn với kích thước siêu nhỏ, bám chặt trong các rãnh nhỏ trên da lại khó có thể giải quyết dứt điểm. Nếu làm sạch bụi mịn không đúng cách, tình trạng bít tắc lỗ chân lông không được cải thiện sẽ gây nên tình trạng mụn viêm nghiêm trọng hơn trên da, cản trở hiệu quả của các bước điều trị.
• Phục hồi da mỗi ngày: Bụi mịn, ô nhiễm, tia UV khiến da hư tổn và lão hóa nhanh hơn chính vì thế một sản phẩm phục hồi chống lão hóa sẽ là lựa chọn tuyệt vời. Hãy ưu tiên hoạt chất tái tạo như Bakuchiol. Các hoạt chất Retinoids có nguồn gốc từ thực vật mang lại hiệu quả tái và tăng cường sức khỏe làn da từ bên trong bằng cách kích thích tăng sinh collagen, tăng tốc độ chuyển hóa tế bào.
• Dùng các thực phẩm có chứa chất chống oxy hóa: Chúng ta có thể bổ sung chất chống oxy hóa cho cơ thể bằng cách uống trà xanh, ăn nhiều rau củ, trái cây. Việc này sẽ giúp tăng cường sức đề kháng, hạn chế việc sản sinh các gốc tự do trong cơ thể.